1952-2012:ΠΡΙΝ 60 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΝΗΣΙΔΑ ΓΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΕΒΡΟ ΠΟΤΑΜΟ, ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΔΙΚΑΙΑ ΤΡΙΓΩΝΟΥ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ, ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΝ ΣΟΒΑΡΟ ΘΕΡΜΟ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΥΣΕ ΣΕ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΧΘΡΟΠΡΑΞΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ-ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΚΡΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το "ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΗ ΝΗΣΙΔΑ ΓΑΜΜΑ" είναι βαθιά χαραγμένο στη μνήμη των κατοίκων των Δικαίων και η οποιαδήποτε αναφορά προκαλεί ζωηρές συζητήσεις μεταξύ τους και ειδικά όταν στη συζήτηση είναι παρόντες αυτοί που έζησαν τα γεγονότα της εποχής. Ο κυρ-Αλέκος Μαδεμτζής είναι ο δικός μας αφηγητής και μας πηγαίνει 60 χρόνια πίσω, αφού τόσα πέρασαν από το 1952. 

Να τι μας καταθέτει:<<Από ένα λάθος ενός παρατηρητή ξεκίνησαν όλα. Αυτός ο παρατηρητής είδε μια Βουλγαρική περιπολία που έφυγε από το κάτω χωριό, το Καπετάν Αντρέεβο, και συναντιόταν με την άλλη περιπολία στο ενδιάμεσο, στο Γκενεράλοβο. Ο παρατηρητής είδε τη διαδικασία και χωρίς να γνωρίζει τι θα γίνει, ενώ στη νησίδα έβοσκαν τα δικά μας ζώα. Πιστεύοντας ότι η περιπολία θα συλλάμβανε τα παιδιά που έβοσκαν τα ζώα, έρχεται και ειδοποιεί στο χωριό. Επειδή δεν βρήκε αξιωματικό, λέει την ιστορία σε έναν οπλουργό και σε έναν μάγειρα που ήταν στα ΤΕΑ. Από 'κει και πέρα ο μάγειρας και ο οπλουργός δεν είπαν, δεν ενημέρωσαν κανέναν αξιωματικό, πήραν ένα πολυβόλο Μπρεντ και πήγαν στο καταργημένο φυλάκιο, που ήταν λίγο πιο πάνω από τη νησίδα. Δεν είδαν καμιά Βουλγάρικη κίνηση που να αφορούσε τα παιδιά και ρίχνουν μια ριπή. Πυροβόλησαν κατά μήκος της νησίδας προς το χωριό Καπετάν Αντρέεβο.Εκεί απέναντι στο Βουλγάρικο μέρος οι γυναίκες του χωριού πλέναν τα ρούχα τους. Οι Βούλγαροι διαμαρτυρήθηκαν ότι μια από τις σφαίρες σκότωσε μια από τις γυναίκες.

>>Αυτό το επεισόδιο ήταν μέρα Σάββατο, Ιούλιος 1952. Την Κυριακή ο Βουλγάρικος στρατός είχε πάρει θέση μάχης στην όχθη, στο Βουλγάρικο έδαφος. Ο δικός μας αγελαδάρης κατέβασε τα ζώα στο ποτάμι για να τα ποτίσει. Οι Βούλγαροι τον φώναξαν και του ζήτησαν να ενημερώσει τη στρατιωτική διοίκηση των Δικαίων για να μιλήσουν. Αυτός όμως ο βοσκός πήγε αντί στα ΤΕΑ στην αστυνομία. Ενημέρωσε τον ανθυπασπιστή. Ο ανθυπασπιστής πήρε το οπλππολυβόλο και δυο χωροφύλακες. Δεν πάει να κάνει ενημέρωση για το τι θέλουν οι Βούλγαροι. Μπήκε στη νησίδα και πέρασε στο Βουλγάρικο μέρος. Τότε οι Βούλγαροι τον πυροβολούν και τον σκοτώνουν. Από 'κει ξεκίνησε το συνοριακό επεισόδιο.

>>Στο ποτάμι υπήρχαν ήδη τρείς-τέσσερις δικοί μας ΤΕΑτζήδες που ήταν καλυμμένοι.Ο ανθυπασπιστής δεν πήγε σ' αυτούς και ενήργησε μόνος του. Κι έγινε το κακό. Πέφτει ο ανθυπασπιστής νεκρός στην άμμο αλλά οι Βούλγαροι θα τον πάρουν στο μέρος τους τη νύχτα.Γιατί άρχισαν να πυροβολούν και οι δικοί μας. Τελικά θα τον τραβήξουν στο μέρος τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σ' αυτή τη μάχη σκοτώθηκαν τέσσερις άνθρωποι. Δυο ΤΕΑτζήδες, ο βοσκός και ο ανθυπασπιστής. Θανάσης Σιναπίδης από τον Δίλοφο. Γιώργος Σακαλίδης που είχε απολυθεί πρόσφατα από τα ΛΟΚ. Αν και είχε πάρει καλή θέση, ο Βούλγαρος σκοπευτής τον εντόπισε από ένα ψηλό δέντρο κι από 'κει τον πυροβόλησε. Ο Σιναπίδης χτυπήθηκε όταν πήγε να περάσει κάτω από μια υπερυψωμένη γέφυρα, την οποία είχαν επισημάνει οι Βούλγαροι.

>>Μετά ήρθε και ο στρατός. Δυο μέρες μετά. Οι Βούλγαροι στο μεταξύ είχαν καταλάβει τη Νησίδα ΓΑΜΜΑ. Ο στρατός, που είχε έρθει από την Καβάλα ζήτησε από τους Βούλγαρους να αποχωρήσουν. Οι Βούλγαροι αρνούνται να αποχωρήσουν. Τότε διατάσσεται βολή όλμου και βομβαρδίζεται η Νησίδα ΓΑΜΜΑ όλη τη νύχτα. Κανένας δεν έμαθε για θύματα από τη Βουλγάρικη πλευρά. Οι Βούλγαροι θα αποχωρήσουν και το επεισόδιο θα θεωρηθεί λήξαν>>.

...................................................................................................................................................................

Θα ακολουθήσει η από κοινού διευθέτηση της συνοριακής γραμμής. Από το 1972 ως το 1975 θα γίνει η ευθυγράμμιση. Από τότε δεν υπάρχει καμιά από τις παλιές αμφισβητούμενες νησίδες. Στο μεταξύ το ποτάμι έχει δημιουργήσει νέες και μεγαλύτερες. Αυτή είναι η δύναμη και η φύση του ποταμού.

Ποιά ήταν όμως η τύχη του ανθυπασπιστή της Ελληνικής Χωροφυλακής Νικολάου Ψαράκη; Τι απέγινε η σορός του; Οι Βούλγαροι δεν παρέδωσαν ούτε τον ανθυπασπιστή ούτε το οπλοπλυβόλο του. Αν και τα παιδιά του θέλησαν να ανεγείρουν προς τιμήν του ανδριάντα οι αρχές δεν το επέτρεψαν.

Αυτά είναι τα γεγονότα που συνέβησαν στη Νησίδα ΓΑΜΜΑ στα Δίκαια Τριγώνου Ορεστιάδας το 1952, πριν 60 χρόνια. Ένα εξαιρετικά και άκρως διδακτικό διπλωματικό, στρατιωτικό και διασυνοριακό επεισόδιο, το οποίο μπορούσε υπό προϋποθέσεις να είναι ο καταλύτης μιας γενικότερης πολεμικής ανάφλεξης στην περιοχή. Μπορεί να άλλαξαν οι εποχές και οι συνθήκες αλλά πάντα τα σύνορα θα είναι μια ευαίσθητη υπόθεση και πάντοτε θα χρήζουν υπεύθυνης και σοβαρής διαχείρισης.